Kaktüs Bakım Rehberi, Kaktüs Bakımı Nasıl Yapılır? Püf Noktaları

Ev ve ofis ortamlarında çok sevilen ve farklı türlerde bulunan kaktüsler zahmetsiz ve pratik bakıma sahip olan bitkiler öne çıkmaktadır. Ancak kaktüs bakımı yine de dikkatli davranılması gereken bir konudur çünkü kaktüsler her ne kadar dayanıklı bitkiler olsalar da kurumamaları ve bazı türlerde görülen çiçek açma gibi durumlar yüzünden kaktüs bakımı püf noktaları için özen gösterilmelidir. Bakımı en kolay yapılan bitkilerden olduğu için kaktüs bakimi nasil olur gibi sorulara yanıt vermek oldukça kolaydır, ancak belirtildiği gibi kaktüs bakımı için gerekli noktalara dikkat edilmelidir.

Birbirinden güzel dekoratif ortamlar yaratmaya yaradıkları gibi kaktüsler aynı zamanda ortamda bulunan radyasyonu gidermek için de tercih edilirler. Özellikle dikensiz kaktüs olarak bilinen sukulentlerin de yaygınlaşması kaktüs bakimi nasıl yapılır sorusunu gündeme getirmektedir. Kaktüsler kendi aralarında türlere ayrıldıkları için her türe özgü bakım yapabilmek daha doğru olacaktır.

Kaktüs Nedir?

Genel olarak kaktüs diye bilinen ve dikenli görünümü ile dikkat çeken bu bitkiler, botanik literatüründe kaktüsgiller olarak bilinmektedirler. Kaktüs başlı başına bir tür ya da cins adı olmamasına rağmen, yaygın kullanım yüzünden genel bir adlandırma haline gelmiştir.

Kaktüsler için belirgin bir özellik gövde yapılarının dolgun ve içlerinin de su dolu olmasıdır. Şekil itibariyle yassı bir görünümleri vardır. Kaktüslerin en sık yetiştiği bölgeler ise çöller başta olmak üzere tropik iklimin olduğu bölgelerdir. Kaktüs bitkisi çok suya ya da yağmura ihtiyaç duymadığı için su koşullarından bağımsız olarak yaşayabilmektedir. Aynı zamanda kaktüslerin uzun ve kalın bitki kökleri de ihtiyaç duydukları tüm minerali geniş bir toprak kesiminden alabilmesini de sağlayabilmektedir. En ayırt edici özellikleri ise dikenli yapraklarıdır. Esasında kaktüslerin dikeni, onların yapraklarıdır ve kendilerine başka canlıların zarar vermemesi için gelişmiştir. Kaktüslerin dikenleri zararlı olmamasına karşılık battığı anda her canlı için acı verebilmektedir. Bu bakımdan kaktüs çeşitleri ve bakımı geniş alanlarda kaktüslerin kullanılması ile oldukça önemli bir nokta geline gelmiştir. Kaktüsler son zamanlarda radyasyon için de iyi geldiği gerekçesi ile televizyon ya da bilgisayar bulunan alanlarda da yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır.

Kaktüs Özellikleri Nelerdir?

Kaktüsler kimi görüşlere göre yaklaşık 100 çeşidi bulunan bir bitki ailesini oluşturmaktadırlar. Bazı türlerin bakımı ev ortamı için uygun olmayıp açık alan ya da çok sıcak iklimler isteyebilmektedir. Kaktüslerin genel özellikleri ise büyük yapraklara ve büyük çiçeklere rastlanılmamasıdır. Fakat çiçek açan kaktüs türleri bulunup son derece güzel ve kendisine özgü çiçekler açabilmektedirler. Sıcağı seven yapıları sayesinde ev ortamları için uygun olan kaktüsler, soğukta asla kalmamalıdır. Soğukta kalan her kaktüs çeşidi canlılığını yitirmektedir.

Dikensiz kaktüs olan sukulentlerin bakımları için yine genel kaktüs bakımı özelliklerine dikkat edilmelidir. Kaktüs familyasına mensup olan tüm kaktüs çeşitleri için en önemli nokta sıcaklık ve güneş değerleridir. Aynı zamanda kumlu toprak türünü de sevdikleri için ev ortamında bakılan kaktüsler için kuma da dikkat edilmelidir.

Kaktüs Bakımı Nasıl Yapılır?

Çok tutulan tavşan kulağı kaktüs bakımı ya da genel türler için sağlıklı bir kaktüs yetiştirmek için kaktüs bakımı için dikkatli olmak gerekmektedir. İster küçük kaktüs bakımı olsun ister daha büyük kaktüsler için şu noktalara dikkat ederek daha sağlıklı ve diri kaktüsler yetiştirebilirsiniz;

Kaktüs İçin Saksı Seçimi

Evde kaktüs bakımı için önemli noktaların başında saksı seçimi gelmektedir. Kaktüsünüzü aldığınızda genelde küçük bir saksıda bulunacaktır. Bu saksıyı değiştirmeniz daha sağlıklı bir kaktüs yetiştirmek için önemlidir. Ancak kaktüs için büyük saksılar kullanmak kaçınmalısınız. Başka çiçekler için doğru olabilse de kaktüsler için çok büyük saksılar iyi koşullar sunmazlar. Bu yüzden onun boyutu ile orantılı saksılar seçmeniz gerekir. Eğer kaktüsünüz küçükse genişlik olarak kendisinden biraz daha büyük saksı seçebilirsiniz. Bunun için kaktüs saksısı olarak özel üretilen saksı çeşitlerine göz atabilirsiniz. Bir diğer önemli nokta ise saksının drenajlı olması gerekmektedir. Başka bir deyişle kaktüs için kullanacağınız saksının alt kısmında suyun tahliye olmasını sağlayacak kanalların olması gerekir. Aksi takdirde su, saksının içinde kalacaktır ve kaktüsler nemli topraklarda zarar görürler. Bu yüzden saksınızın su tutmama özelliği olmalıdır.

Kaktüs İçin Toprak ve Saksı Değişimi Nasıl Yapılır?

Kaktüs bakımı için bir diğer önemli nokta, onun sağlıklı bir gelişim göstermesi için toprak seçimidir. Toprak seçimi aynı zamanda saksı değişimiyle de bağlantılıdır. Çünkü kaktüsünüzü ilk aldığınızda ya da büyümesine bağlı olarak saksı değişimi de gerekli olmaktadır. Kaktüsler için zamanla büyüyeceklerini göz önünde tutarak büyük saksılar kullanmamanız gerekir. Onun boyutu ile orantılı saksı seçimine özen göstermeniz ve geliştikçe saksısını değiştirmeniz daha iyidir. Zaten kaktüsler yavaş gelişim gösterdikleri için sıklıkla saksı ve toprak değişimi yapmanız da gerekmemektedir. İlk olarak kullanacağınız saksınız için alt kısmına çakıl taşları serpiştirmeniz fazla gelecek suyun kaktüse zarar vermesinin önüne geçecektir. Daha sonra çiçek toprağı ve kalın kumun karışımından yapılmış kaktüs toprağı kullanabilirsiniz. Bu topraklar, diğer çiçeklere uygun olan topraklardan farklılık gösterirler ve kaktüslerin ihtiyaç duydukları mineralleri sağlarlar. Temin ettiğiniz kaktüs toprağını saksı boyunun yarısından fazla olacak şekilde daha önceden koyduğunuz çakıl taşlarının üzerine doldurun. Dolum yaparken toprağın sıkılaşmamasına dikkat ediniz ve elinizle de toprağın sıkılaşması için baskı uygulamayınız. Daha sonra kaktüsün dikenlerinin elinize batmamasına özen göstererek, bunun için eldiven kullanabilirsiniz, mevcut saksısında bulunan kaktüsü çıkarın ve köklerine dikkat ederek yeni saksıya yerleştirin. Köklerin tamamının saksı içinde olduğundan emin olduktan sonra bıraktığınız boşluk kısmının tekrar toprakla dolacağı şekilde elinizdeki toprağı saksının üzerine boşaltın. Burada da toprağın gövdesini çok kaplamayacak şekilde olmasına özen gösteriniz. Yine diğer bitkilerden farklı olarak saksınızın toprağını değiştirdiğinizde ya da yeni saksısına aldığınızda can suyu denilen ilk sulamayı yapmayın. Birkaç gün bekledikten sonra toprağın nemli olmasını sağlayacak şekilde sulama yapın.

Kaktüs Nasıl Sulanır?

Kaktüsler suya en az ihtiyaç duyan bitkilerdir. Bu bakımdan kaktüs bakımı ve çoğaltılması için su konusunda oldukça kolaylık sunmaktadır. Ancak yine de belirli aralıklar ile sulanmaları gerekmektedir. Kaktüs sulaması yapmadan önceden saksının altında yer alan haznenin boş olduğunu kontrol edin. Çünkü kaktüsler ve kaktüs toprakları suyu tutmaz, kaktüs saksıları da suyu dışarıya verirler. Bu yüzden tabla yoksa ya da doluysa, bu durum etrafın kirlenmesine neden olabilecektir. Tablanın boş olduğundan emin olduktan sonra bir parmağınız ile kaktüsün toprağını kontrol edin, dış ve iç kısmı kurumuşsa yani nemli değilse bu durumda su vermeniz gerekecektir. Kurudan kasıt ise toprağın tamamen kuru olmasıdır. Toprağın için kuruluğunu da bir çubuk yardımıyla kontrol edebilirsiniz. Toprağın kuru olması ile birlikte çok yavaş bir şekilde toprağın nemlenmesini sağlayacak şekilde sulama yapabilirsiniz. Suyu boşaltırken kaktüsün gövde kısmına gelmemesine ayrıca dikkat etmeli, sadece toprağı sulamalısınız. Özellikle bazı türler, doğrudan su ile temaslarında zarar görebilmektedirler. Bunun önüne geçmek için de ince uçlu bir sulama kabı kullanabilirsiniz.

Kaktüsler İçin Sıcaklık, Işık ve Nem Değerleri Nasıldır?

Kaktüsler bol güneş almayı sevdikleri için evinizde en çok güneş alan yere koymanız onun için daha iyi olacaktır. Pencere kenarlarına ya da balkonunuzda tutabileceğiniz kaktüsler için her ne kadar güneş almayı seviyor olsalar da çok sıcak havalarda öğle saatlerinde yakıcı güneş ışığından korumanız yararlı olacaktır. Özellikle küçük kaktüsler öğle güneşi gibi çok etkili olacak sıcaklıklarda zarar görecektir. Sıcaklık değerleri bakımından da kaktüsler 40 dereceye kadar dayanıklıdır. Fakat  düşük sıcaklıklar için, özellikle ısı sıfırın altına düştüğü durumlar kaktüsler için oldukça zararlı olabilmektedir. Aynı şekilde sık yağış alan yerlerde de kaktüs yetişmesi oldukça zordur, bu bakımdan bahçede kaktüs bakmak istiyorsanız iklim şartlarının sık yağışlı olmamasına dikkat ediniz. Ayrıca banyo ya da mutfak gibi alanlarda da sıklıkla nem olacağı için, kaktüslerini bu alanlardan da uzak tutabilirsiniz. Nem çürümeye neden olduğu gibi aynı zamanda da mantar gibi sorunları beraberinde getirmektedir.

Kaktüs Gübreleme Nasıl Yapılır?

Kaktüs gübrelemesi yapmak için genelde çok fazla ihtiyacınız bulunmamaktadır. Ancak ilkbahar aylarında daha iyi bir gelişim göstermesi için özel çiçek gübrelerinden yararlanabilirsiniz. Gübreleme konusunda hayvan gübresi kullanmamaya özen göstermelisiniz. Hayvan gübreleri kesinlikle kaktüsler için iyi gelmedikleri gibi aynı zamanda kaktüslerin de çürümelerine ve ölmelerine neden olmaktadırlar. İlkbaharın dışında yapacağınız gübreleme işlemleri de yine verimli olmayacaktır.

Kaktüslerin Çürümesi Nasıl Engellenir?

Kaktüs bakımı nasıl olmalı diyenlerin en çok merak ettiği konuların başında kaktüslerin çürümesi için yapılacaklar gelmektedir. Kaktüsler dayanıklı olmalarına rağmen yanlış uygulamalar ve seçimler yüzünden kısa sürelerde çürüyebilmektedirler. Bu durumun önüne geçmek için ise şu noktalara dikkat edebilirsiniz;

• Kaktüsünüz için toprak ya da saksı değişiminde sulama yapmamaya dikkat etmelisiniz. Toprak değişimi ile birlikte yapılan sulama, kaktüsünüzün çürümesine neden olacaktır.
• Kaktüslerin çürümesinin en büyük nedeni çok fazla sulama yapılmasıdır. Günlük ya da tek seferde çok fazla sulama yaptığınızda kaktüsler nemlenme sevmedikleri için bu durum kısa sürede çürümelerine neden olabilecektir. Aynı zamanda sulama yapmadan önce mutlaka toprağın dışı kadar içinin de kurumuş olmasına dikkat etmelisiniz.
• Kaktüs saksısının mutlaka alt kısmında dranaj yani su tahliye delikleri bulunmalıdır. Suyu içinde tutan saksılar toprağın uzun süreli nemli olmasına neden olacağı gibi aynı zamanda da köklerin çürümesine neden olacaktır. Köklerin çürümesi ise bitkinizin tamamına kısa sürede yayılacaktır.
• Bir saksı içinde birden fazla kaktüs yetiştirmek istiyorsanız kaktüslerden birisinde hastalık belirtileri görülüyorsa zaman kaybetmeden o kaktüsü mevcut saksısından ayırmanız gerekmektedir. Kaktüs hastalıkları, sağlıklı kaktüslere kısa sürede bulaşabilmektedir. Özellikle mantar gibi rahatsızlıklar, kaktüsler için çok bulaşıcıdır.
• Kaktüslerin sağlıklı olması için tercih edilen toprak türüne dikkat edilmelidir. Kaktüsler için üretilen özel toprakları seçmeniz halinde hem daha iyi bir kaktüs yetiştireceğiniz gibi hem de hastalıkların önüne geçebilirsiniz. Kaktüs topraklarını yine farklı topraklar ile de karıştırmamanız tavsiye edilmektedir.
• Kaktüs üzerinde ya da saksıda sık bir şekilde böceklenme ya da sineklenme görüyorsanız bu durumda gerekli ilaçlardan yararlanmanız gerekmektedir. Ancak bu konudaki her ilaç, belki böceklenmeye karşı iyi gelse de bitkiniz için kötü sonuçlar yaratabilir. Bu yüzden ilacı almadan önce kaktüsler için uygun olduğundan emin olmanız gerekir.
• Kaktüsünüzü nemin sık bulunduğu mutfak ve banyo gibi alanlardan uzak tutunuz. Nemi hiç sevmeyen kaktüsler, böyle bir durumda çürüme belirtileri gösterecektir. Aynı şekilde gözden kaçmaması gereken bir diğer nokta da buhar makineleri gibi nemlendiricileri de kaktüslerden uzakta kullanmaya özen göstermelisiniz. Nem makinesini kaktüse yakın olarak çalıştırdığınızda kısa sürede kaktüs zarar görecektir.

Kaktüs Nasıl Çiçek Açar?

Kaktüsler her ne kadar yaygın olarak sadece dikenleri ile biliniyor olsalar da çok canlı renklere sahip güzel çiçekler açmaktadırlar. Kaktüs çiçeği bakımı için pek fazla bir şey yapmaya gerek bulunmamaktadır. Önemli olan kaktüsünüzün çiçek açmasını sağlamaktır. Kaktüs çiçeğinin bakımı için sulama ve ışık alma konularına dikkat etmelisiniz. Eğer yerini sever ve gereken tüm koşulları da sağlarsanız yılda bir kez kaktüsünüz çiçek açacaktır. Çiçeğin tomurcuklanması, açılması ve dökülmesi için toplam süre ortalama 1,5 ay civarındadır. Bu yüzden kaktüsünüzün çiçek açtığını rahatlıkla görebilirsiniz. Kaktüs çiçeği açma sırasında ise tomurcuğa ve çiçeğe asla dokunmamalı, hareket ettirmemelisiniz. Kaktüs çiçekleri kokmadığı için koklamaya da çalışmaktan uzak durmalısınız.

Kaktüs Nasıl Çoğalır?

Kaktüs çoğaltılması için öncelikli olarak kaktüsünüzün doğru şekilde yetişmesi için tüm koşulları yerine özenle getirmeniz gerekmektedir. Eğer kaktüsünüz sağlıklı bir yapıdaysa ve hatta çiçek bile açtıysa, bu durumda çoğaltma yapabilirsiniz. Sık olarak tercih edilen kaktüs çoğaltma yöntemi kökten ayırma şeklinde yapılmaktadır. Kaktüslerin köklerinden yukarıya doğru yükselen küçük bir bitki görülmektedir. Bu ince bitkiye dokunmazsanız yeni bir kaktüsünüz olacaktır.

Ancak sağlıklı bir gelişim göstermesi için onu bulunduğu yerden almak daha iyi olacaktır. Çıkan küçük bitki zamanla ana kaktüsten ayrılmaya başladığı için, bu zamanı gözeterek, bu bitkiyi ana gövdeden dikkatli bir şekilde ayırarak yeni bir kaktüs elde edebilirsiniz. Bitkiye zarar vermeyecek şekilde kaktüsü ayırdıktan sonra normal kaktüs bakımı noktalarına dikkat ederek yeni kaktüsünüze kavuşabilirsiniz.

En Kolay Hangi Kaktüsler Yetişir?

En kolay yetişen kaktüs türlerini tercih ederek kaktüs bakımında daha rahat edebilirsiniz;

• Lithops; taş kaktüs olarak da bilinen Lithops için kaktüs bakımı için geçerli olan kuralları uygulayabilirsiniz. Taş kaktüs bakımı çok zorlu olmayan ve bakıcısından fazla talepleri olmayan bir türdür. Ancak toprağının kuru olmasına, düzenli aralıklar ile sulanmasına dikkat edilmelidir. Bu bakımdan çabuk nemlenen ve hızlı kuruyan toprak seçimi yapmak, güneş alan, sıcak bir yerde bakımının yapılması önemlidir.
• Tavşan Kulağı Kaktüs; tavşan kulağı kaktüsler hoş görünümleri ile birlikte eviniz için şık bir dekor olacaklardır. Aynı zamanda büyük saksılar tercih edildiğinde 1,5 metreye kadar uzayan boyları ile de son derece büyük bitkiler arasında yer almaktadırlar. Tüm gün güneş alabilmesi oldukça önemlidir ve güneşli alanları çok severler. Dayanıklı ve hızla gelişen özellikler gösterirler. Birbirinden bağımsızmış gibi görünen gövdelere sahiptir ama küçük bağlantılar ile tüm gövde birbiri ile bağlantı içindedir. Çiçeklenme de yapabilmektedirler. Genel kaktüs bakımı için geçerli olan noktaların harfiyen yerine getirilmesi ile birlikte çok kısa sürelerde devasa görünümlere kavuşurlar.
• Sıçan Kuyruğu Kaktüs; hoş görünümleri ve sarkan gövdeleri ile birlikte evinize farklı bir görünüm katacak olacak sıçan kuyruğu kaktüsü güneşe çok ihtiyaç duymaktadır. Canlı yeşil tonlarına sahip olması için mutlaka güneş gören bir yerde bakılmalıdır. Aynı şekilde sıcak ortamları da sevdiği için bulunduğu alanın sıcaklık değerlerine dikkat edilmelidir. Bu bakımdan cam kenarları ya da askılık ile kendilerini asmak en iyi yetiştirme yöntemidir.
• Sukulent Kaktüs; dikensiz kaktüs olarak da bilinen sukulent kaktüs bakımı en etkili yöntem deliği olan saksı kullanmak, her gün doğrudan ya da kısmi güneş alması ve haftada sadece bir kez sulamak yeterli olacaktır.